Co to jest Didache?
Didache to wczesnochrześcijański dokument powstały najprawdopodobniej w I w. w Syrii, cieszący się dużą popularnością i autorytetem we wczesnym Kościele. Zaginął on na wiele stuleci i jego kopia z X wieku została ponownie odnaleziona w 1873 roku w Konstantynopolu przez metropolitę Filoteosa Bryenniosa. Na Didache mocno opiera się inne starożytne dzieło z III wieku - Didascalia Apostolorum, które wszedłszy w skład Konstytucji Apostolskich z IV wieku, zostało uznane za kanoniczne przez Etiopski Kościół Ortodoksyjny. Jeśli chodzi o kanoniczność Didache to generalnie jej nie uznano, natomiast dokument ten polecano do czytania i liczono się z jego treścią.
Tytuł dokumentu ma zasadniczo dwie wersje:
- krótszą: Διδαχὴ Κυρίου διὰ τῶν δώδεκα ἀποστόλων (Didachē Kyriou dia tōn dōdeka apostolōn) - Nauka Pana przez dwunastu wysłanników
- dłuższą: Διδαχὴ κυρίου διὰ τῶν δώδεκα ἀποστόλων τοῖς ἔθνεσιν (Didachē Kyriou dia tōn dōdeka apostolōn tois ethnesin) - Nauka Pana przez dwunastu wysłanników dla pogan (lub: narodów)
Najwyraźniej tytuł ma nawiązywać do słów Jezusa w Ewangelii Mateusza:
A jedenastu uczniów udało się do Galilei na górę, jak polecił im Jezus i ujrzawszy Go, oddali Mu pokłon, ale niektórzy powątpiewali. Jezus podszedł i powiedział im tak: Została mi dana wszelka władza w niebie i na ziemi - idźcie więc i czyńcie uczniami wszystkich pogan, zanurzając ich w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego, ucząc ich zachowywać wszystko, co tylko nakazałem wam, a Ja jestem z wami przez wszystkie dni aż do skończenia wieku.
Mat 28:17-20
Treść
Faktycznie wielokrotnie zauważono silne związki pomiędzy treścią Didache a Ewangelią Mateusza - wydaje się, że autor dokumentu pragnie dostarczyć czytelnikom treść nauki Apostołów, którą przekazał im Jezus. Co więcej układ Didache jakby odzwierciedla porządek rzeczy w tym ostatnim nakazie Jezusa - mamy zatem:
- Czynienie uczniami - w rozdziałach 1-6 wyłożona jest nauka o drogach Życia i Śmierci.
- Zanurzanie - w rozdziale 7 opisana jest praktyka zanurzania (chrzczenia), które ma następować po uprzednim nauczaniu tego, co było w poprzednich rozdziałach.
- Nauczanie przykazań Pańskich - w rozdziałach 8-15 znajdują się wskazania o charakterze wspólnotowym dotyczące postu, modlitwy, wspólnotowych posiłków dziękczynnych, podróżujących wysłanników, proroków i uczniów, organizacji i dyscypliny.
- Gotowość na przyjście Pana - w ostatnim rozdziale 16 są przestrogi dotyczące oczekiwania na Pana i skrót wydarzeń mających poprzedzić Jego przyjście przy skończeniu wieku.
Widać zatem, że Didache ma być swego rodzaju sequelem do Ewangelii, którą znają adresaci tekstu. Mimo tak dużego wpływu Ewangelii Mateusza, można również dostrzec w Didache wpływy języka i myśli ze środowiska Pawła (z jego listów i dzieł Łukasza - Ewangelii i Dziejów, co niektórych popchnęło do spekulacji, czy omawiany dokument nie powstał w wyniku spotkania apostołów opisanego w Dz 15 i czy nie był rozpowszechniany przez Pawła i Barnabę. Jakkolwiek by było...
Dlaczego warto poświęcić Didache trochę uwagi?
Jest to dokument bardzo stary, może najstarszy z tzw. Ojców Apostolskich i jest świadectwem życia Kościoła być może jeszcze z czasów apostołów. Didache rzuca światło na interpretację przesłania apostołów w bardzo wczesnym okresie i podaje przykłady praktyk, jakie ono generowało. Z tego względu może pomóc zrozumieć Ewangelię lepiej i zainspirować czytelnika lub badacza tego tekstu do zastanowienia się nad tym, jak wprowadzać tę Ewangelię w życie w wymiarze prywatnym i wspólnotowym.
--Kamil M.
